Overpeinzingen (2) – Geland

Hoe denken wij nu over China?
Eerder hebben we iets gezegd over de berichtgeving in China over het overreden meisje. We verwezen toen naar sites als seeingredinchina.com voor commentaar op de Chinese samenleving.
Kritiek leveren op Chinese politiek is nog steeds niet zonder gevaar. Misschien voor ons als buitenlanders niet zo direct relevant maar toch hebben we ons op de blog bewust op de vlakte gehouden. We willen niet het risico lopen dat we een volgende keer geen visum krijgen, want vooral het zuiden van China heeft ons hart gestolen. Bovendien zaten we er ook maar een half jaar - wat weet je dan, en vooral: wat weet je niet? Toch jeukten onze vingers af en toe als we de drogredenen hoorden waarmee China bepaalde zaken verantwoordt.
Lees ook: 'De vette jaren' van Chan Koonchung, 'The Party' van Richard McGregor en 'China in the 21st Century – what evereyone needs to know' van Jeffrey Wasserstrom.

Over ons bezoek aan Tibet
Wat ons betreft is Tibet bezet door China. In 1950-51 is het eenvoudigweg ingelijfd omdat China vond dat het daar recht op had. Wat ook mee zal spelen is dat Tibet grondstofrijk is. In het museum in Lhasa hangt een sterk staaltje Chinese logica om deze inlijving te verantwoorden.
Je zou er als Westerse toerist voor kunnen kiezen om niet naar Tibet te gaan, of misschien zelfs helemaal niet naar China.
Beter, dachten wij, is het om kennis te maken met het land en bewoners om zo een indruk te krijgen van de situatie, en daar hebben we absoluut geen spijt van.
Zeker schokkend vonden wij het aantal (etnisch Chinese) militairen in Lhasa die er duidelijk zijn om de Tibetanen er onder te houden en eventueel protest snel de kop in te drukken. Op het centrale plein in de oude stad werden Tibetaanse jongens er met regelmaat uitgepikt om hun id-kaart te tonen en, in ons idee, duidelijk te maken dat ze zich koest moesten houden; pure powerplay.
Op de daken in het centrum van Lhasa militairen met verrekijkers en geweren. Niet fotograferen is het devies, anders wordt je fototoestel in beslag genomen en krijgen jij en je gids problemen.
Rondom Lhasa trucks vol militairen en ook in andere stadjes in Tibet een stevige militaire aanwezigheid gezien. De Tibetaanse vlag mag niet gehesen worden, op de Tibetaanse boerderijen langs de Friendship Highway naar Nepal is de Chinese vlag verplicht.
De pelgrims die op dit moment in grote getale de heilige plekken bezoeken doneren daar vele 1 yuan biljetten. Ironisch genoeg staat op dat biljet de beeltenis van Mao Zedong. In alle kloosters en paleizen staart zijn blik je aan, de beeltenis van de Dalai Lama daarentegen is verboden.

Onze gids, een Tibetaan die ieder jaar examen moet doen over onder meer wat hij wel en wat hij niet mag zeggen, sprak zeer voorzichtig over de rechten die Tibetanen hebben versus die van Chinezen. Veel punten deed hij af met 'because of the situation, you know', of 'as you very well understand'.
Wel was hij duidelijk niet te spreken over het feit dat Chinese bedrijven massaal grondstoffen in Tibet delven. En opgelucht dat het onlangs gelukt was de verkoop van grond van de Mount Everest (!?) aan een Chinese ondernemer te blokkeren – ondanks de machtige positie van de ondernemer die met de autoriteiten onder een hoedje speelde tegen de lokale Tibetanen.
Pas toen hij ons naar het station bracht sprak onze gids over wat niet in de Chinese pers komt – zoals een ongeluk met vijf doden even buiten Lhasa, veroorzaakt door dronken verkeerspolitie, en de zelfverbrandingen door monniken in het Oosten van Tibet. Het aantal militairen in Lhasa is de afgelopen maanden sterk opgelopen en de politie heeft de afgelopen maanden veel gerekruteerd onder jonge, vaak kansarme, Tibetanen, vertelde hij. Kunnen deze potentiële relschoppers in ieder geval geen problemen veroorzaken. Onze gids maakte zich zorgen over de situatie.

Hoewel we concreet nu niets kunnen verbeteren aan de situatie in Tibet denken we dat we/de wereld uiteindelijk gebaat is met culturele uitwisseling. Enkele Tibetanen hebben in ieder geval kunnen ervaren dat wij hen een warm hart toedragen.
Meer in het algemeen: wij zijn ervan overtuigd dat je, door op een prettige/positieve manier contact te hebben met mensen in andere landen en culturen bijdraagt aan wederzijds begrip en waardering. Dat geldt ook voor de Chinezen overigens; de doorsnee Chinees heeft geen invloed op de manier waarmee met minderheden wordt omgegaan en krijgt door de staatsmedia ook geen realistisch beeld voorgeschoteld van de situatie in bijvoorbeeld Tibet.

Ondanks bovenstaande bedenkingen kijken we, vooral dankzij onze leerlingen, collega's, vele anderen in Yangshuo, het landschap, de taal en de cultuur, terug op een geweldige tijd in China.